Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego, czyli w praktyce zmiany wysokości alimentów bądź uchylenia obowiązku alimentacyjnego. W tym wpisie skupimy się na zmianie wysokości alimentów, tj. zarówno na żądaniu podwyższenia jak i obniżenia wysokości alimentów.
Przede wszystkim należy podkreślić, iż podstawą do podwyższenia bądź obniżenia alimentów jest zmiana sytuacji życiowej lub majątkowej osoby uprawnionej do alimentów (dziecka) bądź osoby zobowiązanej do zapłaty alimentów (najczęściej ojca). Zmianę należy oceniać w stosunku do sytuacji dziecka lub rodzica, jaka miała miejsce przy wydawaniu przez Sąd poprzedniego wyroku w sprawie o alimenty. Co więcej zmianę tę powinniśmy opisać w pozwie o podwyższenie lub obniżenie alimentów i wykazać w postępowaniu sądowym.
Jakie sytuacje uzasadniają podwyższenie alimentów?
Przede wszystkim będziemy tu mieli na myśli zwiększenie potrzeb dziecka, np. na skutek wydatków związanych z:
– pójściem do szkoły/na studia,
– dodatkowymi zajęciami edukacyjnymi (np. nauka języka obcego),
– odkryciem zainteresowań i talentów dziecka (np. jazda konna, taniec, talent muzyczny, plastyczny),
– wzrostem potrzeb związanych z odpoczynkiem i rozrywką (np. kino, basen, wyjście do pubu), co zwykle ma miejsce w okresie nastoletnim oraz na studiach,
– leczeniem (w przypadku pogorszenia stanu zdrowia dziecka, np. wykrycie nowych schorzeń, bądź postęp uprzednio występujących).
Z drugiej strony podwyższenie alimentów uzasadnia również polepszenie sytuacji materialnej rodzica zobowiązanego do alimentów (najczęściej ojca), gdyż dzieci mają prawo do życia na równej na stopie z rodzicami.
Jakie sytuacje uzasadniają obniżenie alimentów?
Będzie to przede wszystkim pogorszenie sytuacji materialnej rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów (np. utrata pracy, utrata uprawnień zawodowych, choroba). Należy jednak pamiętać, że pogorszenie sytuacji materialnej powinno być w tym przypadku niezawinione a przynajmniej niezależne od osoby, na której spoczywa obowiązek alimentacyjny. Zatem np. sytuacja, gdy ojciec dziecka zmieni pracę na gorzej płatną – nie będzie mógł skutecznie wnosić o obniżenie alimentów na rzecz dziecka. Pogorszenie sytuacji materialnej osoby zobowiązanej do płacenia alimentów może nastąpić również z uwagi na wstąpienie w nowy związek, zwłaszcza, gdy rodzic będzie miał na utrzymaniu kolejne dzieci.
Z drugiej strony obniżenie alimentów uzasadnia również polepszenie sytuacji materialnej dziecka uprawnionego do alimentów, np. gdy na skutek podjęcia pracy przez dziecko (np. na studiach) i związanego z tym wynagrodzenia, dziecko jest w stanie częściowo pokryć wydatki na swe utrzymanie.
